Diagnozę choroby alergicznej potwierdzają tylko
testy alergiczne - wśród nich testy skórne, z krwi i testy płatkowe - oraz wywiad z pacjentem. Dr nauk medycznych, specjalista alergolog i laryngolog, Wojciech Kaniuk z NZOZ Eskulap w Tychach w filmie
"Jak przygotować się do testów skórnych?" wyjaśnia w jaki sposób diagnozuje się alergie a w szczególności kiedy i po co wykonuje się: testy punktowe, testy śródskórne i testy naskórkowe.
Mimo, że alergiczne testy skórne czy testy we krwi pacjent praktycznie może przeprowadzić na własne życzenie w prywatnym laboratorium, to jednak - jak przekonują lekarze alergolodzy - nie jest to dobra droga diagnozowania alergii. Każde tego rodzaju badanie powinno się wykonywać na zlecenie i pod opieką prowadzącego
lekarza alergologa.
Każdy pacjent bowiem powinien być indywidualnie diagnozowany i leczony. Nie u wszystkich można zastosować ten sam schemat leczenia. W niesprawdzonych laboratoriach ponadto nie zawsze są odpowiednie odczynniki, nie zawsze są także stosowane właściwie metody czy zestawy do badania. Mogą się także zdarzyć błędne interpretacje wyników badań.
Lekarz alergolog, który prowadzi pacjenta, ponosi zaś odpowiedzialność za decyzje właściwej terapii, które podejmuje na podstawie wywiadu z pacjentem, wyników testów alergicznych oraz śledzenia rozwoju choroby. Dr nauk medycznych Jacek Jóźwiak, specjalista medycyny rodzinnej ze Śląskich Laboratorii Analitycznych w Katowicach, informuje w filmie
"Na co uważać poddając się testom alergicznym?" o przeciwwskazaniach wykonania testów skórnych i o reakcjach uczuleniowych.
Jak przeprowadza się testy skórne?Obecnie stosuje się przek-testy. Skórę nakłuwa się specjalną igłą, a na to miejsce nakłada się krople preparatu zawierającego antygen.
W teście skórnym można badać nawet 100 antygenów. Najczęściej testy wykonuje się na plecach lub na przedramieniu.
Jak wygląda wynik testów skórnych?Wynik odczytuje lekarz po około 15-20 minutach. Odczytem, który potwierdza istnienie alergii jest nie tylko zaczerwienienie wokół nakłucia, ale przede wszystkim wystąpienie bąbla skórnego. W zależności od tego, jak duży jest bąbel, czy ma odnóżki czy nie, stawia mu się odpowiednią ilość plusów, co świadczy o uczuleniu na dany antygen.
Jak się przygotować do testów skórnych?Testów skórnych nie można przeprowadzać, przyjmując jednocześnie leki przeciwalergiczne, gdyż wówczas badania wychodzą fałszywie. W zależności od rodzaju stosowanego leku przeciwalergicznego należy przerwać jego przyjmowanie na kilka dni do tygodnia (w przypadku Hismanalu trzeba przerwać jego branie na kilka tygodni). Nawet w przypadku wapna konieczne jest przerwanie jego zażywania na 2 dni przed testami.
Czy testy skórne potwierdzają każdą alergię?Testy skórne są szczególnie wskazane do wykonania w przypadku objawów alergii wziewnej. W przypadku alergii pokarmowej natomiast skóra odpowiada słabo - dlatego odpowiedzi w testach skórnych pokarmowych są często błędne.
Praktycznie w przypadku uczulenia na pokarmy zdecydowanie lepiej jest od razu wykonać testy z krwi metodami immunoenzymatycznymi, takimi jak CAP czy MagicLight.
Czemu służy badanie IgE całkowite? Jest to badanie krwi potwierdzające istnienie przeciwciał alergicznych we krwi.
Ważną rolę spełnia ono szczególnie przy diagnozowaniu alergii wziewnej. Jeżeli mamy dodatni wynik testów skórnych oraz zgodność terminu występowania objawów z wynikami testów, możemy potwierdzić jeszcze te wyniki badaniem IgE całkowitego. Wskazuje ono, czy pacjent buduje przeciwciała w klasie IgE. Zdarzają się bowiem sytuacje, że objawy chorobowe mogą być mediowane nie przez immunoglobuliny klasy IgE, a IgG. Wtedy odczulanie pacjenta nie przyniesie oczekiwanego rezultatu, trzeba więc wybrać inną drogę leczenia alergii.
Jak są wykonywane testy z krwi? Krew jest pobierana od pacjenta i w warunkach laboratoryjnych poddawana badaniu na obecność przeciwciał przeciw określonym antygenom.
Zdecydowaną zaletą takich badań jest to, że testy są bardziej czułe niż testy skórne, można je ponadto robić podczas brania leków antyhistaminowych. Są poza tym niezastąpioną metodą badania u małych dzieci oraz w przypadku alergii pokarmowej.
Minusem testów z krwi jest ich koszt. Testy te ponadto nie są refundowane.
Po co robić testy na alergię? W przypadku alergii wziewnej, jeżeli testy wskażą nam alergeny odpowiedzialne za objawy alergiczne, a to rozpoznanie potwierdzi się jeszcze z obserwacjami pacjenta, czasem występowania objawów chorobowych - możemy zastosować odczulanie. Po kilku seriach odczulania zmniejsza się ilość przyjmowanych leków, objawy stają się niewielkie.
W przypadku alergii pokarmowej na podstawie wyników testów można zastosować dietę eliminacyjną. Jeżeli stworzymy sytuację, że nasz organizm nie będzie produkował przeciwciał, objawy alergii ustąpią, a przynajmniej zostaną znacznie zmniejszone.
Gdy chcemy po pewnym czasie sprawdzić, czy nadwrażliwość na dany alergen nadal się utrzymuje, pamiętajmy, żeby przed ponownymi testami zastosować test prowokacji alergenem. Po prostu warto zjeść pokarm uczulający, żeby sprawdzić, czy nasz organizm nadal buduje przeciwciała na ten antygen.
Jakie testy są lepsze - pojedyncze czy grupowe? Jeśli mamy predyspozycje do wystąpienia alergii na psa, może z czasem rozwinąć się alergia na inne zwierzę futerkowe. W momencie badania jednak nie musimy reagować na wszystkie alergeny zwierzęce, choć dodatnie testy skórne mogą wyprzedzać wystąpienie objawów chorobowych nawet na kilka lat.
Także w przypadku testów pokarmowych lepiej jest badać pojedyncze alergeny, a nie grupy alergenów. Zestawy pokarmowe w testach obejmują więc poszczególne produkty - soję, jajka, mleko, konkretne gatunki mięsa, ryby, warzywa, marchewki, pomidory, ziemniaki.
W jakim celu wykonuje się testy płatkowe? Testy płatkowe potwierdzają alergiczny mechanizm alergii kontaktowej. Tym różni się ta alergia od alergii klasycznej, że antygen odpowiedzialny za rozwój alergii nie wywołuje objawów ogólnoustrojowych w drogach oddechowych czy drogach pokarmowych, ale miejscowo w wyniku kontaktu antygenu ze skórą. Zauważa się czasami co prawda odległe ogniska od miejsca kontaktu z antygenem, reakcja alergiczna zawsze ma jednak charakter miejscowy i ograniczony. Najczęstszymi alergenami może być nikiel, chrom, guma, balsam peruwiański, niektóre maści, składniki perfum, dezodorantów, mydeł.
Jak wykonuje się testy kontaktowe? Bezpośrednio na skórę jest kładziony antygen, który podobnie jak w testach skórnych jest zawieszony w substancji pomocniczej - w maści. Tak przygotowany test przykleja się plasterkiem do skóry. Dopiero po 48 lub 72 godzinach odczytuje się wynik badania - wyraźną reakcję zapalną na skórze.
Ile kosztują badania w prywatnych laboratoriach? Ceny badań alergologicznych są zróżnicowane. Poza tym laboratoria prywatne proponują różne zestawy testów do badania alergenów. Dlatego też badania należy zacząć od wizyty u lekarza, który zdecyduje, jak powinniśmy przeprowadzić nasze testy.
- Zestaw skórnych testów sprawdzający 25 alergenów wziewnych i pokarmowych - 70-100 zł.
-Test z krwi na jeden alergen - 30-50 zł.
- Zestaw skórnych testów sprawdzający 9 alergenów wziewnych (trawy, drzewa wczesne i późne, żyto, bylica, naskórek kota, naskórek psa, roztocza mączne, roztocza kurzu) - 145 zł.
- Podstawowy zestaw skórnych testów badający 10 alergenów pokarmowych (mąka pszenna, pomidor, orzechy laskowe, orzechy ziemne, soja, mleko, jajo kurze, kukurydza, dorsz) - 145 zł.
- Badanie IgE całkowite (z krwi) - 34 zł-125 zł.
- Pojedynczy test płatkowy na alergię kontaktową - 6-10 zł.
- Uważa się, że najlepszym czasem na wykonywanie testów skórnych jest wiek od 5. do 50. roku życia. Przed 5. i po 50. roku życia testy takie mogą wychodzić fałszywie. Generalnie alergia jest chorobą ludzi młodych. Może się zdarzyć jeszcze około 50. roku życia, ale jest to rzadkość.
- O ile testy skórne mogą dawać wynik fałszywy przed 5. rokiem życia, to testy z krwi można robić nawet z krwi pępowinowej.
- Alergia zmienia swój obraz, dlatego alergicy powinni mieć w miarę możliwości mały kontakt z antygenami zwierzęcymi. Jeśli chodzi o zmniejszenie ryzyka wystąpienia alergii pokarmowej, powinni oni dbać o to, by podczas stosowania diety eliminacyjnej jadłospis był w miarę urozmaicony, gdyż wówczas można wyeliminować w miarę możliwości ryzyko nowych uczuleń. Im silniej bowiem działa ekspozycja na antygen, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia alergii.
